Zelfmoord op bestelling

De enigmatische Nederlandse schrijver Peter Drehmanns (1960) excelleert in zijn nieuwe roman De begeleider in zwarte humor. Hoofdpersoon is de 38-jarige Leo Zonderland. Zoals zijn naam laat uitschijnen, heeft hij een wel erg zonderling beroep. Hij werkt als begeleider van potentiële zelfmoordkandidaten. Zijn reisagentschap Zonderland & Zn. werkt in opdracht van het Zwitserse Sententia. Deze firma laat suïcidale mensen efficiënt inslapen.

Met zijn Volvo V7, de veiligste auto ter wereld, voert hij zijn ongelukkige cliënten naar Zürich. Daar kunnen ze het tijdelijke met het eeuwige wisselen met behulp van vijftien gram natrium-pentobarbital. Onderweg zorgt hij voor de muziek waarvan hij zeker weet dat het in de smaak valt van zijn ongelukkige cliënten. Als begeleider heeft hij de morele plicht de mensen in comfortabele omstandigheden en heelhuids af te zetten. "Als aanstaande dode wil je soepel vervoerd worden. Geen pech onderweg, geen klapband let een duikeling in het ongewisse als gevolg" luidt het in een van de eerste paragrafen. Als begeleider kampt hij relatief weinig met de (a)morele kant van zijn beroep maar des te meer met enkele lichamelijke ongemakken. Zo heeft hij last van constipatie en kan hij pas naar het toilet als zijn passagier netjes is afgeleverd en ingeslapen. Hij doet dan ook alsof zijn neus bloedt als cliënten twijfelen over hun doodswens.

Met "De begeleider" bevestigt Peter Drehmanns zijn status als een van de somberste schrijvers uit de Nederlandse letteren. Zijn stilistisch gave roman noir bestaat uit drie delen die elk het verhaal van een naamloze cliënt beschrijven: de impotente meneer M., de mondhygiëniste mevrouw W. en de door de psychiatrie opgegeven mevrouw R. Tussen de drie delen staan korte intermezzo's die enkele vreemde dromen van de begeleider beschrijven. Langzaam lijken de grenzen tussen droom en werkelijkheid te vervagen. De thematiek van zelfmoord op bestelling zorgt voor een hele batterij aan morbide grappen, waarvan de een al geïnspireerder is dan de andere. Soms is het lachen als een boer met kiespijn. Maar hoe duister Drehmanns universum ook lijkt, er is altijd nog wel nog een glimpje hoop. Dat suggereert ook aan Declan de Barra ontleende motto dat het boek inleidt: “But there is beauty in the darkest of things And there’s hope in the insane.” Dat is ook koers die deze cynische en bevreemdende road novel vaart, ergens tussen waanzin, maatschappelijke satire en zwarte komedie in. En geen veilige haven in zicht, enkel klippen en eeuwige jachtvelden.

Recensie geschreven in opdracht van Vlabin-VBC en gepubliceerd in De leeswolf 2010, jaargang 16, nummer 2 (p.85)

Peter Drehmanns: de begeleider

Paperback, 224 p.

Querido's Uitgeverij, 2009

ISBN: 9789021437446

€ 18,95