Rendez-vous in Scheveningen

Ballingschap in Zuid-Holland.

Twee jaar geleden overleed de Franse schrijfster en essayiste Viviane Forrester Parijs op 87-jarige leeftijd. Internationale bekendheid kreeg ze vooral met haar vlammende politieke essay "De Terreur van de Economie" waarin ze het ultraliberalisme aan de kaak stelde. Het leverde haar in 1996 de Prix Médicis voor essays op. Forrester was eveneens stichtend lid van het andersglobalistische collectief Attac. Virginia Woolf was haar grote inspiratiebron. Ze schreef ook een prima ontvangen biografie over deze illustere Engelse schrijfster. Minder gekend bij het grote publiek is haar romanoeuvre. Twee romans van Forrester werden in het Nederlands vertaald, waarbij vooral "Rendez-vous in Scheveningen" in het oog springt, een met blik op oneindig bedachte roman over een bewolkte wereld. 

 Protagoniste is Sarah Marielle, een Franse actrice die stilletjes aan een jaartje ouder wordt en in Scheveningen verzeild raakt. Ze besluit om daar te blijven en haar verdere filmcarrière te laten voor wat het is. In feite gaat ze in een soort van vrijwillige ballingschap. Ze komt in contact met Edmund, een jonge schrijver die kortstondig haar minnaar wordt. Verder spelen ook een collaborateur en een pianist een belangrijke rol. Het leven valt – precies vijfentwintig jaar na de Tweede Wereldoorlog- stil voor de weemoedige protagoniste. Ze ziet het leven aan zich voorbij trekken met talloze herinneringen aan de tijd die zij met anderen aan de Nederlandse kust doorbracht. Een oude filmproducent tracht haar na verloop van tijd toch te overhalen om een come back te maken. 

Hoe verder het verhaal evolueert, hoe meer verleden en heden in mekaar schuiven. De roman behandelt vanuit wisselend vertelperspectief de lotgevallen van enkele eenzaten die in het reine met hun levensgeschiedenis trachten te komen. Ze verliezen de strijd tegen de tijd en vinden zichzelf terug op een verlaten strand in Scheveningen. De plot is niet altijd duidelijk uitgewerkt maar er zit in ieder geval een zeker vaart in. Wel lijdt de fragmentarisch opgebouwde roman onder de overvloed van barok aandoende omschrijvingen en wordt de zee, als metafoor, te vaak en makkelijk opgediept. De roman verscheen voor het eerst in Frankrijk in 1970 en kreeg pas in 1995 een Nederlandse vertaling vanwege de vijftigjarige herdenking van de bevrijding. Ietwat gedateerd maar nog steeds een pareltje voor nostalgische lezers.

Viviane Forrester: Rendez-vous in Scheveningen (Arena, 1995). Vertaling van 'Ainsi des exilés'