De ziel van de verzamelaar

>

De cyclus van het mes



De cyclus van het mes is het debuut van de experimenteel fysicus Frans Kingma (1956). De bundel bevat acht raadselachtige en filosofisch getinte reisverhalen die zich in exotische landen als Brazilië, Tunesië en India afspelen. Kingma kan zijn métier niet verbergen. De natuurwetenschappen spelen vaak een hoofdrol. Zijn protagonisten verrichten wetenschappelijk onderzoek en trachten de wetmatigheden ook op hun privé-leven toe te passen. Zoals te verwachten moeten hun nuchterheid en de wetenschappelijke aanpak het onderspit delven als er gevoelens en passie aan te pas komen. Deze dualiteit waarmee de vorsers worstelen geeft de verhalen een universeel cachet. Een andere rode draad die doorheen de verhalen loopt, is de botsing tussen verschillende culturen. De moeizame aanpassing van de reiziger aan de couleur locale, het ondergaan van vreemde rites en de soms onbegrijpelijke taal. Het onvermogen om te communiceren als gevolg van deze cultuurconfrontatie.

Het zijn allesbehalve gemakelijke verhalen die Kingma ons voorschotelt. Ze baden in een bevreemdende melange van fysica en filosofie. Soms geeft dat explosieve vonken, andere keren loopt het op een sisser uit. Hoogtepunten zijn "Twee manen" en het sombere, intrigerende titelverhaal "De cyclus van het mes" waarin Kingma zijn thematiek op schitterende wijze weet te vervlechten. De methodiek van de natuurwetenschapper is niet zomaar toepasbaar op het gevoelsleven. Zo mondt de studie over de natuurkundige Carnot voor de studente Kira uit in een liefdeloze relatie met haar oude docent en een zelfmoordpoging. Uiteindelijk verzandt ze in complete chaos. Een fysische wetmatigheid stelt dat alles in de natuur streeft naar zo weinig mogelijk orde. Als lezer blijf je met veel vragen achter.
Frans Kingma, De cyclus van het mes. (ECI, reeks: Schrijvers van nu, 1989)