In Memoriam Jean-Marie Henri Berckmans (Leopoldsburg, 28 oktober 1953 - 31 augustus 2008)
Net zoals in de muziekwereld heb je bij de schrijvers types die er alles aan doen om
street credibility en een air van
rebelsheid te verwerven. Bij
JMH Berckmans was er echter niets gespeeld, hij leefde echt in de marge van onze samenleving en schreef er zijn autobiografische en authentieke verhalen uit Barakstad en zijn stamkroeg De Raaf. Hoop was er al lang niet meer, enkel desillusies, die met het ouder enkel toenamen: “Ik ben nu een man van 50 en als ik in de spiegel kijk zie ik een man van bijna 75, het gaat weer niet goed, ik bol weer volle vitesse achteruit” schreef hij in een wanhopige brief aan zijn moeder. Easy listening waren de verhalenbundels van deze einzelgänger niet, het leven in de marge, armoede, zwaarmoedigheid en gevoelens van eenzaamheid waren de rode draad in zijn oeuvre. Rauwe hartenkreten die getuigden van zijn gevecht om de waanzin af te houden en de absurditeit van het bestaan aan te kunnen. Enkel muziek en sloten bier hielpen om de dagelijkse hellegang te doorstaan. Berckmans leek te berusten in zijn lot als een met krankzinnigheid flirtende eenzaat. In zijn typische eigengereide idioom, doorspekt met woorden als
afkiksjoekhuus, mizerabiliteit of
hollepijphorlepiep verwoordde hij zijn eigen verval en aftakeling. Het is verknipte poëzie uit de goot, associatief en repetitief. Vrolijk word je niet van het intense en terminale proza van Berckmans maar het biedt wel een stevig antiserum tegen het al te brave en zelfgnoegzame 'rond de kerktoren'-syndroom, waarin ook literair Vlaanderen zich zo graag behaaglijk en comfortabel wentelt. Ondertussen is de herfst al begonnen in Barakstad.
SELECTIEVE BIBLIOGRAFIE
- Vergeet niet wat de zevenslaper zei, Dedalus, 1989
- Café De Raaf nog steeds gesloten, Dedalus, 1990
- Rock & Roll met Frieda Vindevogel, Dedalus, 1991
- Het zomert in Barakstad, Nijgh & Van Ditmar/Dedalus, 1993
- Ontbijt in het vilbeluik, Houtekiet/De Prom, 1997
- Slecht nieuws voor Doctor Paf de Pierennaaier, Pandemonium in de Grauwzone,Houtekiet/De Prom, 1998
- Onderzoek begint, Nijgh & Van Ditmar, 2002
- As op Jazzwoensdag, Meulenhof/Manteau, 2003
- Je kunt geen twintig zijn op suikerheuvel, Manteau/Manteau, 2006