Opportunist

"Koningsoffer" (1998), de debuutroman van Jan Luitzen (geb. 1960), was een luchtige en speelse roman over vriendschap en verraad. In "Opportunist"  - zijn tweede  en laatste roman - hield hij die levendige maar cynische toon consequent aan. Protagonist en verteller is Ben Klomp, student Nederlands in Amsterdam. Samen met zijn beste vriend klust hij bij in een snackbar en het noodlot wil dat zij allebei op hetzelfde meisje verliefd zijn. Met de nodige Amsterdamse branie doet Klomp zijn levensfilosofie uit de doeken. Liefde leidt alleen maar af en daar wil hij eigenlijk niks mee te maken hebben. Een leuk meisje dat naar je kamer meekomt om je sigarenbandjesverzameling te bekijken, is trouwens net zo waarschijnlijk als een onafhankelijk Palestina met Jeroesjalajim als hoofdstad, laat hij zich ontvallen. Neen, als een titaantje wil hij met kunst de wereld bestormen. Maar tussen werkelijkheid en ideaal gaapt een wijde kloof. Zijn verliefdheid blijkt niet zo makkelijk te manipuleren, ook niet met Spinoza of Epiketos. Zeker niet om halfvier 's ochtends in een discotheek na een lijntje coke en enkele pilsjes te veel. Om toch nog iets zinnigs te doen, gaat hij in de leer bij Pot, een schilderijenrestaurateur met een dubieus oorlogsverleden. En wat blijkt, de vragen die in de restauratiekringen circuleren zijn perfect toepasbaar op zijn eigen leven. Hoe vul je een lacune en waarmee verwijder je vernis?"

Opportunist" is een rijkelijk geschakeerd portret van een narcistische jongen, die met vallen en opstaan volwassen wordt en erin slaagt om het vroegtijdige overlijden van zijn vader te verwerken. De dood van zijn vader was in de herinnering van de jongen verstrengeld met de nederlaag van Nederland tegen Duitsland in de finale van het wereldkampioenschap voetbal van 1974. Het levert een mooie beschrijving op van zowel een doodstrijd op een ziekenbed als op een voetbalveld. Nederlandse voetbalhelden als Robbie Rensenbrink en Johan Cruijff worden door Luitzen op poëtische wijze geëerd. Jan Luitzen bevestigt met "Opportunist" als een schrijver die kan putten uit een vat vol originele en humoristische beeldspraak.

Jan Luitzen: Opportunist, Querido Amsterdam, 2002, 243 p., € 16,95. ISBN 90-214-7364-X. Distributie: WPG Uitgevers