Ezra en Claire

De Haarlemse schrijver Lodewijk-Henri Wiener (1945) verbleef lange tijd in de marge van de Nederlandse letteren. Meer dan tien prima verhalenbundels lang werd hij door het grote publiek genegeerd. Pas in 2002 kreeg deze eigenzinnige leraar-schrijver de literaire erkenning die hem toekwam. Zijn magnum opus Nestor werd met de F. Bordewijk-prijs bekroond en dat leidde tot een heruitgave van al zijn kortverhalen in twee lijvige banden. Nu, nog eens tien jaar later, wordt Ezra en Claire, Een liefde, het eerste verhaal uit het bekroonde Nestor, afzonderlijk heruitgegeven als novelle. Voor lezers die nog niet vertrouwd zijn met het werk van L.H. Wiener biedt het een prima kennismaking met het oeuvre van een van de vreemdste vogels uit de Nederlandse literatuur. Alle vertrouwde ingrediënten uit het zwartgallige Wiener-universum zijn aanwezig.

Protagonist is de veertienjarige Ezra Berger, een alter-ego van de schrijver. Na een zoveelste verhuizing is de jongen in Zandvoort terechtgekomen. Met zijn vader gaat het echter van kwaad naar erger. Getormenteerd door een oorlogstrauma gaat hij steeds meer drinken. Ezra ziet het met lede ogen aan en vindt troost in zijn liefde voor dieren, en vogels in het bijzonder. Tijdens een fietstochtje spot hij een uilennest aan de rand van het bos. Als de eieren uitgebroed zijn, neemt hij zowaar een uil mee naar huis. Hij wil het dier zelf opvoeden en africhten. De vogel krijgt Nestor als naam en wordt steeds minder schuw. De jongen belooft om de nachtroofvogel weer vrij te laten als hij de sterkste uil van het land geworden is. Ondertussen is Ezra in de ban geraakt van Claire Meerman, het mooiste meisje van de klas. Hij nodigt haar na school uit om zijn collectie opgezette dieren te komen bewonderen. Als hij haar echter ook laat kennismaken met Nestor loopt het helemaal in het honderd. De demonstratie van de vliegkunsten van de uil heeft dramatische gevolgen voor het meisje.

Ezra en Claire is een weemoedig verhaal over een ongewone vriendschap tussen en jongen en een uil. Het bevat de kern van de thematiek die in alle Wiener-verhalen terugkeert. Zijn personages zijn absolute eenlingen die steeds opnieuw naar authentiek menselijk contact streven en daar vervolgens in mislukken. De onbeantwoorde liefde leidt tot eenzaamheid en verlatenheid, iets dat door het schrijverschap alleen maar versterkt wordt. Ergens tussen hilariteit en tragiek koppelt Wiener dierenliefde aan zijn groeiende misantropie. In de fragmentarisch gecomponeerde roman Nestor vormde Ezra en Claire het uitgangspunt voor een ingenieus postmodern spel met personages en alter ego’s. Zo was de Haarlemse leraar Victor van Gigch het alterego van L.H. Wiener. Ezra Berger stond dan weer voor de jeugdige Van Gigch. Het leverde een experimentele roman op vol ‘dichtung und wahrheit’ die een inkijk gaf in de totstandkoming van de novelle. Door het openingsverhaal afzonderlijk uit te geven krijg je als lezer een Wiener light versie. Het is een uitgepuurd en sober verhaal, zowel qua compositie als qua stijl. Het cynisme, de zelfspot en de droge humor die de meeste verhalen van Wiener zo kenmerkt, is in deze novelle maar in lichte dosis aanwezig. Wat overblijft is een tijdloze, melancholische fabel over liefde en verlies die nog lang blijft nazinderen.

Recensie geschreven in opdracht van Vlabin-VBC en oorspronkelijk gepubliceerd in De leeswolf , jrg 18, nr 1 (februari 2012)