Elsschot, Antwerpen en Coraline

Het aantal werken dat de laatste jaren over Willem Elsschot verschenen is amper nog bij te houden. Elsschot, Antwerpen en Coraline van Bart Van Loo springt hierbij uit de band. In dit speelse boekje dat opgesmukt werd met een dertigtal foto's van Alain Giebens treedt Frankrijk-kenner Van Loo in de voetsporen van Alphons de Ridder. De literaire Odyssee vangt aan in de Bibliothèque Nationale in Parijs. Daar woont de protagonist een literaire lezing van enkele Oulipo-auteurs ('Ouvroir de Littérature potentielle') bij. Hij raakt er in gesprek met Coraline, een mysterieuze en bloedmooie Française en schenkt haar de Franse vertaling van Villa des Roses. Zijn missie wordt duidelijk. Hij wil de zwartharige boekenliefhebster van de Bibliothèque nationale het universum van Elsschot binnenleiden, en als het kan ook in zijn eigen bedstee. In Antwerpen is hij haar literaire gids en samen bezoeken ze alle plaatsen waar de gevierde schrijver ooit vertoefde. Hij overstelpt en verleidt de Française met een wirwar van literaire anekdotes en kennis van het oeuvre van de peetvader van de Vlaamse roman. Zij gaat er op haar beurt gretig op in, en trekt parallellen met de grootmeesters uit de Franse letterkunde. Zo zijn er gelijkenissen tussen Kaas (1933) en De Vreemdeling van Albert Camus dat bijna tien jaar later verscheen. Ze filosoferen over 'plagiaat door anticipering' en komen tot verrassende conclusies. De invloed van Flaubert, Emile Zola en vooral ook van de grote romans van Honoré Balzac (Père Goriot) zijn ontegensprekelijk. De literaire zoektocht meandert voortdurend tussen ernst en luim, tussen biografische faits divers en amoureuze toespelingen. Net zoals Elsschot een notoir rokkenjager was, tracht ook de protagonist zijn muze te verleiden. Maar hoe verder de zoektocht vordert hoe duidelijker wordt dat het allemaal een spel is vol dagdromerijen en onbestemde verlangens. Elsschot, Antwerpen en Coraline is een heerlijk lichtvoetige melange van literaire biografie, essay en autofictie. Het zit vol literaire spielereien, citaten en knipoogjes naar het werk van de grootmeester zelf. Het leesplezier en de joie de vivre spatten van bijna elke pagina en compenseren ruimschoots de soms artificieel aandoende vertelstructuur. Het boekje is niet alleen een opstapje om het oeuvre van Elsschot te herlezen maar ook een subtiele ode aan de Vlaamse en Franse literaire klassiekers.

Recensie geschreven in opdracht van Vlabin-VBC en oorspronkelijk gepubliceerd in De leeswolf 6 (september 2011)