Nachtzwemmen

In "Nachtzwemmen", de debuutroman van Peter du Gardijn, gaat de 17-jarige protagonist Antonie Rauhfaser het einde van zijn middelbare schooltijd tegemoet. Het verhaal begint op oudejaarsdag 1982, als Antonie naar beneden loopt en zijn moeder oliebollen ziet bakken. "Normaal gesproken bakte zijn vader de oliebollen, maar zijn vader was deze oud en nieuw voor het eerst dood", is de zwartgallige commentaar van de jongen. De teneur is meteen duidelijk, veel reden om te feesten is er niet. Later die avond trekt Antonie er met zijn schoolkameraden op uit om zich geheel obligaat vol te gieten met goedkope schuimwijn. Zijn vrienden discussiëren graag over de zin van het leven. Over de betekenis van seks raken ze bij gebrek aan praktijkervaring nooit uitgepraat. Geilheid is dierlijke belustheid op het lichamelijke tegengestelde, gonst het door het hoofd van Antonie, en zijn goede voornemen voor het jaar 1983 wordt zonneklaar. Hij wil zijn maagdelijkheid verliezen en dit bij voorkeur aan Ilse, het mooiste meisje uit de klas, op wie hij heimelijk verliefd is. Het is echter niet Antonie maar de actievere Boudewijn die met Ilse aan de haal gaat. De relatie tussen beide jongens wordt serieus op de proef gesteld. Vriendschappen, verliefdheden en onbenoembare verlangens in de cruciale puberteitsfase, alle ingrediënten zijn aanwezig voor een bruisende ontwikkelingsroman. Peter du Gardijn houdt er de vaart stevig in. Slechts enkele keren zakt de verhaallijn wat in door artificieel aandoende flashbacks over de overleden vaderfiguur.

De protagonist is een wat sombere en twijfelende jongen, die gaandeweg meer en meer trekjes van Frits Egters uit "De avonden" vertoont. Ook bij Antonie Rauhfaser zijn de drijfveren moeilijk te definiëren. Seksuele verlangens heeft hij klaarblijkelijk nog niet. Hij volgt gewoon de anderen. Zijn familie ervaart hij meer als hinderpaal dan als steunbalk en zijn christelijke opvoeding als een vloek. Kortom, het archetype van een puber die met zichzelf en de wereld overhoop ligt. Peter du Gardijn creëert een intrigerend spanningsveld tussen de schoolse kennis die de protagonisten met veel overtuigingskracht weten te debiteren en hun onmacht om hun eigen gevoelens te uiten. De twijfel over de waarde van het schooldiploma groeit naarmate het einde van het schooljaar in zicht komt. "Nachtzwemmen" is een sterk romandebuut, dat de vervreemding en het nihilisme van de jaren-'80-generatie prachtig weet te schetsen. Enkel het open einde valt na een veelbelovende finale wat tegen. Om in de beeldspraak van de auteur te blijven: net als men eindelijk de springplank opgeklauterd is om de sprong in het diepe te maken, valt het doek.