Vrijdagavond

Emmanuèle Bernheim maakte furore met "Zijn vrouw", een flinterdun maar verrassend pointillistisch boekje waarin de gedachtewereld van een maîtresse centraal stond. Het werd bekroond met de Prix Médicis. Haar spaarzaam opgebouwde oeuvre wordt gekenmerkt door een minimalistisch maar gedreven proza. Ook "Vrijdagavond" telt amper 90 pagina's.

Protagoniste is Laure, een jonge eigentijdse Parisienne die haar leven goed onder controle lijkt te hebben. Alles loopt op wieltjes. Het is een winterse vrijdagavond en ze heeft bijna gedaan met het inpakken van haar spullen. Het is de laatste avond in haar flat, de volgende dag trekt ze immers in bij François, haar geliefde. Als ze haar auto instapt op weg naar een etentje bij vrienden, wenkt een lifter haar. Ze grendelt angstig haar wagen af. Dan hoort ze op de radio van de algemene trein- en metrostaking en ze voelt zich schuldig. De eerstvolgende lifter zal ze oppikken. En zo geschiedt. De auto vult zich met de geur van een vreemde man: een mengeling van leer, tabak en eau de toilette. Een fatale combinatie zal later blijken, want Laure raakt geïntrigeerd en opgewonden door deze vreemdeling. Het leidt tot een bizar amoureus avontuur in een anonieme hotelkamer.

Vrijdagavonden zijn geen ordinaire avonden, ze houden immers de belofte van het weekend in. Emmanuèle Bernheim doet er nog een schepje bovenop, de vrijdagavond die haar protagoniste beleeft, is een soort uniek overgangsritueel, te vergelijken met de traditionele vrijgezellenavond. Ze laat zich leiden door haar wisselende gevoelens van onrust, lust en wantrouwen en schikt zich naar de omstandigheden. Het is alsof ze telkenmale aan een kruispunt staat en twijfelt welke weg ze zal nemen en zich laat leiden door geuren, beelden of herinneringen. Emmanuèle Bernheim die ook filmscenariste is, beschrijft haar verhaal zeer filmisch en in ware detectivestijl; de nachtelijke boulevards van Parijs, de rit in de taxi, alle objecten en ruimtes worden uitermate koel beschreven. De spaarzaamheid van woorden zorgt er voor dat de spanning nog toeneemt. Het voorspelbare onvoorspelbaar maken, dat is de opzet van Bernheim en door zintuiglijke waarnemingen op rationele overwegingen te laten primeren, slaagt ze daar ook in. Het maakt van "Vrijdagavond" een bevreemdende en fascinerende miniatuurvertelling over lust en ontrouw.

Emmanuèle Bernheim: Vrijdagavond, De Arbeiderspers Amsterdam, 2002, 95 p., € 13,95. ISBN 90-295-0426-9. Vert. van: Vendredi soir door Mirjam De Veth. Distributie: WPG Uitgevers