Grof geld

De debuutroman van de Franse schrijver Laurent Quintreau biedt geen gewone kost. Zowel vorm als inhoud zijn hoogst origineel. Vertrekkende vanuit de structuur van "De goddelijke komedie" van Dante geeft hij in drie hoofdstukken getiteld 'De hel', 'De louteringsberg' en 'Het paradijs' een reconstructie van een twee uur durende meeting.

"Druk, druk, druk", zo luidt het cliché dat managers bijzonder graag bezigen, vaak veroorzaakt door de vergadercultuur die alle bedrijven aanhangen. De roman begint om elf uur 's ochtends in een vergaderruimte, met elf leidinggevenden die rond de tafel zitten. In elf korte deeltjes van precies tien pagina's leert de lezer de gedachtestroom van elke deelnemer kennen. En dat kan vrij letterlijk genomen worden, want hun gedachten worden bijna interpunctieloos weergegeven — er worden enkel komma's gebruikt. Op de agenda staat een bespreking van de verregaande reorganisatieplannen en ontslagstrategie die de president-directeur wil vastleggen. De vergadering is nog maar pas geopend of iedereen blijkt al met zijn eigen agenda bezig te zijn, en dan niet zozeer uit strategisch bedrijfsbelang. Neen, het zijn allerlei perverse verlangens, afrekeningen en bizarre seksuele fantasieën die bovendrijven.

Verschillende types zijn vertegenwoordigd in het directiecomité: de cynische, ambitieuze jongeling, de overwerkte moederfiguur, de machteloze personeelsmanager, de harde tante, en uiteraard ook de kantoorcasanova die met zijn charmes iedereen weet in te pakken. Ze gunnen mekaar het licht in de ogen niet, al blijkt er ook ruimte voor kantoorromance te zijn. Ook allerhande lichamelijke kwaaltjes die opduiken worden als hot topics behandelt, of het nu over jeukende aambeien, zeurderige hoofdpijn of brandend maagzuur gaat. In die omstandigheden is een 'survival of the fittest' geen gemakkelijke opgave. Ondertussen zet de president-directeur zijn betoog verder, zonder ook maar één cliché van het moderne managementjargon over het hoofd te zien. Maar er is een uitweg uit de hel. In 'De louteringsberg' en 'Het Paradijs' laat de auteur zijn alter ego kiezen voor een compromisloos, authentiek leven in plaats van ten onder te gaan in de ratrace.

Net als in de televisieseries 'The Office' en 'Het Eiland' lijkt de bedrijfscultuur een onuitputtelijke bron van inspiratie. De neuroses en de angsten van de protagonisten wekken bijna medelijden op. Laurent Quintreau ontdoet ze van hun fraaie maat- of mantelpak en zet ze in hun vuilste onderhemd. De geestelijke leegte die ze tentoonspreiden is enorm. Als bewijsmateriaal voor de rechtvaardiging van de hoge lonen voor topmanagers is "Grof geld" volstrekt waardeloos, maar als vlijmscherpe satire op de helse bedrijfscultuur is het kostelijk en onnavolgbaar.

Recensie geschreven in opdracht van Leeswolf / e-wolf

Laurent Quintreau: Grof geld : roman, Meulenhoff Amsterdam, 2008, 126 p., € 12,9. ISBN 9789029079549. Vert. van: Marge brute door Kiki Coumans. Distributie: Standaard uitgeverij