Zestig jaar in de beschaving

Van zijn negende levensjaar af maakte Wim Zaal (geb. 1935) notities, geen doorlopend dagboek want periodes waarin hij veel schreef werden afgewisseld met maandenlang niets schrijven. Uit deze notities en de herinneringen die het herlezen opwekte, destilleerde de auteur de verhalenbundel "Zestig jaar in de beschaving". In zijn proloog laat hij weten dat de lezer geen wilde avonturen moet verwachten want in de kookpot bij de kannibalen heeft hij nooit gezeten. Zestig jaar in de beschaving kan als een persoonlijke kroniek van de 20e eeuw beschouwd worden.

Als prille tiener in de jaren '40 van de vorige opgroeien was vreemd en de notities van Wim Zaal schetsen dan ook de belevingswereld van een kind dat de wereld op zijn grondvesten ziet daveren. Doorleefde passages over de hongerwinter en de bevrijding illustreren dit. Nadien trekt het leven weer op gang en doen de gouden jaren '50 hun intrede. Wim Zaal laat ons kennismaken met zijn jaren op het college en verklaart de reden waarom hij vaak spijbelde. Na het afstuderen zet hij zijn eerste voorzichtige passen in de schrijverij met opdrachten voor tijdschriften van diverse pluimage. Ook zijn eerste reis naar Italië wordt met veel gevoel voor detail uit de doeken gedaan.

Eveneens boeiend zijn de talrijke herinneringen aan actoren uit de Nederlandse (en Vlaamse) literaire wereld. Er zijn anekdotes over Louis-Paul Boon, W.F. Hermans en Gerard Reve, met welke laatste Wim Zaal de passie voor religie en geloof gemeen heeft. Zijn verteltoon is afwisselend mild en humoristisch maar nooit haatdragend. "Beter dan zich te wreken is vergeten en de modder afslaan door het onrecht te negeren", zo motiveert Zaal zijn milde aanpak. Ook eigenlof, een euvel waarin nogal wat chroniqueurs zich bezondigen, is tot het minimum beperkt. Het is echter tegelijk een minpunt aan "Zestig jaar in de beschaving" dat door gebrek aan gal en venijn soms wat scherpte mist. Ook de beschouwingen over zijn eigen literair oeuvre zijn beperkt. Het is duidelijk dat Wim Zaal als heer op leeftijd zijn authentieke notities zo selecteerde (en bewerkte) dat er op achteloze, bijna toevallige wijze een coherente wereldvisie wordt gepresenteerd: dat de wereld wel meetbaar is, maar niet geloofwaardig. En dat is dan weer de charme van "Zestig jaar in de beschaving", dat het in de chaos die een mensenleven is, toch een rustgevende ordening weet te krijgen.