Tweemaal Flip en een borsalino

Vriendschappen die op de schoolbanken gesmeed worden, overleven niet vaak de tand des tijds. De idealen en ambities die eens gedeeld werden verwateren snel. In Tweemaal Flip en een Borsalino schetst Max Niematz op fascinerende wijze de ontstaansgeschiedenis en tevens de neergang van de vriendschapsband tussen zijn drie protagonisten.

Hoofdpersonage is Waldo Kostbinder. Hij groeit op in de jaren vijftig te Brabant en sluit tijdens de lagere school innige vriendschap met Severijns en Oerlemans. Zijn gevoelens tegenover hen worden met het verglijden van de schooljaren erg ambivalent. Aan het eind van de middelbare school vindt hij Severijns maar een zeurpiet en Oerlemans' neiging naar cynisme wekt eveneens wrevel op. Maar toch zijn de vrienden mekaar trouw tot de meisjes Dorris en Laurien op de proppen komen. Dorris, een sociologe in wording, heeft een alles verterende verhouding met Oerlemans en Laurien gaat met Severijns. Hun vriendschapsband verandert definitief als Waldo zijn vriend verraadt door zelf met de frivole Laurien aan te pappen. Loyaliteit en vriendschap zijn niet tegen ontluikende verliefdheid en seksuele verlangens opgewassen, zo blijkt. Maar het noodlot slaat pas echt toe als het jongere zusje van Oerlemans tragisch om het leven komt. Het gezin komt het drama nauwelijks te boven en dat heeft ook zware repercussies voor Waldo. Zijn vriend Oerlemans verliest het noorden en trekt dan maar naar het verre oosten (Borneo) waar hij missioneringswerk zal verrichten om aan de familiale verstikking en Dorris te ontsnappen. Na een lange briefwisseling gaan Waldo en Laurien hem achterna. Het is het begin van een ongewoon psychodrama in een exotisch decor.

Max Niematz kwam met zijn debuut "Twee vreemden in een bootje" in 1995 op de longlist van de Libris-literatuurprijs terecht. Maar de romans "Eilandvrees" en "Op de leegte" die hij daarna schreef, gingen onopgemerkt aan het grote publiek voorbij. Zijn thematiek is loyaliteit versus verraad en echt vrolijk word je daar niet van. De algemene sfeer van beklemming die Niematz oproept, of het nu in de jungle van Borneo of in de Hollandse straten is, bezorgt je als lezer gegarandeerd koud zweet. Maar veel van de kinderziekten die zijn eerste werken kenmerkten, zijn verdwenen. De kartonnen figuren van weleer hebben plaats gemaakt voor personages van vlees en bloed. Enkel de karaktertekening van Laurien blijft wat minimaal. Maar Niematz schrijft in een enthousiaste en heldere stijl vol originele beeldspraak en beheerst zijn vertelstof en thematiek inmiddels beter dan ooit. Ondanks de wijdvertaktheid en veelgelaagdheid van "Tweemaal Flip en een Borsalino" is het een coherente en meeslepende roman geworden waarin de psychologische spankracht tot het einde aangehouden wordt. Zwaarmoedigheid en levenslust gaan er hand in hand. Of hoe verlies van intense vriendschapsbanden tot een catharsis leiden kan.