Slechte dochter

Met Slechte dochter is de Française Justine Lévy (1975) al aan haar derde autobiografische roman toe. Bij haar eerste twee romans werd ze nog opgevoerd als dochter van Bernard-Henry Lévy. Ook het feit dat ze in het zinnenprikkelende Niets aan de hand onverbloemd haar afbrokkelende relatie met Raphaël Enthoven – die haar verliet voor Carla Bruni - uit de doeken deed, stuwde de media-aandacht en de verkoopcijfers de hoogte in. Slechte dochter heeft echter geen mediahype nodig om te scoren. Deze sobere, pakkende roman werd genomineerd voor de Prix Goncourt 2009 en kreeg wereldwijd veel aandacht. Vertelfiguur is ook nu weer de wispelturige Louise, een alter ego van de schrijfster. Ze vertelt erg openhartig over de dubbelzinnige relatie met haar moeder. Als kind van de jaren zestig had ze een rebelse moeder die de revolutie, de liefde en de drugs belangrijker achtte dan een orthodoxe opvoeding. Thema dat ook in De afspraak al aan bod kwam. Alles verandert op het moment dat Louise zelf zwanger wordt, en in blijde verwachting is van een meisje. Haar moeder blijkt ondertussen zwaar ziek te zijn, kanker luidt de genadeloze diagnose. Ze besluit haar zieke moeder nog niet in te lichten over haar zwangerschap. Terwijl ze op een emotionele roetsjbaan zit, denkt ze na over de complexiteit van de moeder-dochter relatie. Haar drang naar orde en regelmaat en het vastklampen aan dingen, voerde haar destijds weg van haar moeder, een vrijheidsstrijdster van het eerste uur. Maar nu lijkt het alsof haar destijds zo wilde moeder er de strijdbijl bij neergelegd heeft. Een slechte moeder was het niet. Ze hield van Louise ook al vergat ze de zonnecrème op te smeren, of om haar dochter op een vast tijdstip in bad te doen omdat ze teveel aan de drugs was. Met haar zwangerschap komen deze herinneringen weer naar boven terwijl het met haar moeder snel bergafwaarts gaat. 

De dagboekachtige observaties leveren bij momenten autofictie van de bovenste plank op, scherp als een naald. Of het nu gaat over het insteken van contactlenzen, of de vraag wie haar moeder nu is, of hoe ze reageert op een nieuwe chemokuur. Slechte dochter is ook erg ontroerend. Het thema kan makkelijk aanleiding geven tot een melige tearjerker maar Lévy houdt de stevig teugels in handen. Haar stem is onmiskenbaar en scherpzinnig. Mijmeringen over de almacht van moeders, de nimmer aflatende schuldgevoelens en de angst voor het onbekende nieuwe leven snijden diep. Wanneer ben je een goede moeder en wanneer ben je een slechte dochter? Het antwoord krijg je niet zomaar op je bord, wel een bedachtzaam en genuanceerd eerbetoon aan haar moeder. Als een koorddanseres balanceert Justine Lévy tussen levenslust en melancholie en schetst ze het leven met vooral oog voor de kwellingen die daarbij horen.

Recensie geschreven in opdracht van Vlabin-VBC en oorspronkelijk gepubliceerd in De leeswolf 2010, jaargang 16, nr 7.

Slechte dochter / Justine Lévy

ISBN 978 90 445 1643 2

ca. 135 pagina's

€ 16,95