Broodjes & boeken

Ooit werkte ik als jobstudent in een hamburgertent en droomde ik ervan om bibliothecaris te worden. Anno 2012 ontpoppen medewerkers van sandwichbars zich tot aspirant-bibliothecarissen. Bibliotheken die over een café of restaurant beschikken zijn tegenwoordig al goed ingeburgerd. Maar dat het ook omgekeerd kan, dat wist ik nog niet. Op zoek naar een snelle hap tijdens de lunchpauze belandde ik onlangs in een van de betere sandwichbars van Brussel. Prijzige maar gezonde broodjes en nog belangrijker gratis wi-fi. In de lounge was er ook een bibliotheek. Aanvankelijk meende ik dat je de boeken enkel ter plaatse kon raadplegen. Uit beroepsmisvorming nam ik een aantal van de boeken van nader bij onder de loep. Ze bleken allemaal een stempel, signatuur en volgnummer te dragen.

Een van de medewerksters bemerkte mijn aandacht en kwam me in vlekkeloos Frans uitleggen dat de boeken ook ontleend konden worden. Het was een combinatie van traditionele bibliotheekdienstverlening en BookCrossing, het internationale initiatief waarbij lezers boeken in het wild achterlaten, zodat anderen ze kunnen lezen. In deze bibliotheek mocht je ook je eigen boeken achterlaten om die te delen met andere klanten. In het jargon van de BookCrossers noemen ze dat de Controlled Release. Boekenjagers weten op die manier waar ze de boeken kunnen vinden.

Pimpen van je services is het buzz woord van deze tijd. Zelfs de logge nationale postbedrijven bieden ondertussen gratis mobiele applicaties aan voor je i-pad, i-phone of android. Zo kan je digitale foto’s als echte, traditionele vakantiekaartjes versturen. Openbare bibliotheken zijn al een tijd geleden op de kar gesprongen van de instant fun van de winkelbeleving. De saaie rijen boekenrekken werden grotendeels vervangen door kleurige stapels en uitstaltafels met sprinters. Ook het belevingsverhaal deed - tot wanhoop van bibliotheekpuriteinen-schoorvoetend haar intrede in de bieb. Terwijl mama naar geschikte vakantielectuur speurt, vertoeft papa in het leescafé en zijn de kinderen lustig aan het springen in het ballenbad.

In Groot-Brittannië wordt ondertussen al bekeken hoe collecties van weggesaneerde bibliotheken eventueel in lokale pubs, winkels of bij huisartsen geïntegreerd kunnen worden. Het is maar een van de vele radicale voorstellen die daar de ronde doen. Lokale besturen hebben al geopperd om Starbucks koffiebars en bibliotheken te laten fusioneren om meer inkomsten te genereren en een jonger publiek te lokken. Er zijn in steden als Bradford al concrete plannen om bibliotheken in winkelcentra te integreren. Brave New Libraries of verheerlijking van de consument ten top? De tijd dat een openbare bibliotheek kon gedefinieerd worden als een gemeentelijk gebouw vol boeken lijkt in ieder geval definitief voorbij.