Van een vaag verleden naar een onzekere toekomst

Nobelprijswinnaar Saul Bellow (1905-2005) is ongetwijfeld een van de belangrijkste Amerikaanse romanciers van na de Tweede Wereldoorlog. Het hoofdthema in veel van zijn romans is de introspectie. Hoe bewaart men de eigen identiteit? Wat ebtekent het om Jood te zijn? Welke zedelijke of culturele normen zijn in deze chaotische wereld van tel? Een neerslag van deze motieven vindt men ook terug in een aantal van zijn essays, die onder andere in Partisan Review, Esquire en Newsday verschenen. In 1995 werden ze gebundeld in 'It all adds up' dat in Nederlandse vertaling 'Van een vaag verleden naar een onzekere toekomst' als titel kreeg. Een aantal geselecteerde stukken zijn lichtvoetiger van toon, bijwijlen zelfs komisch van aard en gaan over Bellows jeugdjaren of zijn periode in Parijs. "Triestheid is de tol die de beschaving je in Parijs elke dag opnieuw laat betalen. Vrolijk Parijs? Laat me niet lachen! In de advertenties ja. Parijs is een van de grimmigste steden ter wereld".

In alle essays, of het nu bespiegelingen over politiek en literatuur zijn of reisverhalen, spreidt Saul Bellow zijn eruditie tentoon. De schrijver zelf noemde deze selectie van 'It all adds up' zijn meer leesbare essays, maar hij was al te bescheiden. De meeste essays zijn voortreffelijk, mede omdat ze zo goed een tijdsbeeld weten op te roepen, zoals het Chicago van de jaren dertig ten tijde van de New Deal van Roosevelt. Als hij het echter te nadrukkelijk over de politisering van kunstenaars en intellectuelen, en met een overdaad van namen begint te goochelen, is het soms moeilijk om bij de les te blijven. Maar dat de Amerikaanse intellectuelen verraad plegen als ze de literatuur niet echt serieus nemen, staat wel buiten kijf. Van een vaag verleden naar een onzekere toekomst is een verrassende bundel van een constant zoekende schrijver, die er voortdurend naar streefde zichzelf - en bij uitbreiding de wereld - te verbeteren.

Saul Bellow: Van een vaag verleden naar een onzekere toekomst Vertaling van: It all adds up. - Vert. door Jelle Noorman (Bakker, 1995), 251 pagina's ISBN 9035114671, 9789035114678