Paviljoen Eikman

In Paviljoen Eikman, de debuutroman van Elise van Kleef, lijdt het hoofdpersonage, de 20-jarige Eva de Liefde, aan het leven en de bijhorende angsten. Hier geen modieus koketteren met neerslachtigheid of levensangst, neen, het aan de toneelacademie studerende meisje kan werkelijk niet meer normaal functioneren. Ze slaagt er immers niet meer in om nog langer het onderscheid tussen waan en werkelijkheid te maken. Bang als ze is dat de wereld zal vergaan als ze de gecodeerde boodschappen niet juist interpreteert. Noodgedwongen laten haar ouders haar opnemen in Paviljoen Eikman, een kliniek in de bossen waar koortsachtig aan haar herstel gewerkt wordt. Wat volgt, is een lange reeks van groepssessies en gesprekken met weinig empathische en soms spottende psychiaters, waarbij Eva zich steeds een 'outsider' blijft voelen die haar gedrag niet kan controleren. Vaak hebben psychiatrische patiënten niet de kracht of de stem om kritisch tegenover hun therapie te staan. Ze volgen gewillig de therapie, slikken de voorgeschreven medicatie zonder veel hoop op beterschap. Maar dat is met de jonge Eva niet het geval. Elise van Kleef gaf haar personage immers een eigen stem, soms nauwelijks hoorbaar, ander keren luidkeels en hartverscheurend. Zonder zich in farmacologische of medische details te verliezen, schetst de schrijfster op geloofwaardige wijze een portret van een overgevoelig en fantasievol meisje dat met vallen en opstaan haar plekje in de wereld zoekt. Wars van haar familienaam hongert het meisje voortdurend naar liefde: van haar ouders, familie, vrienden of medepatiënten. Dat ze met haar vreemde gedrag op weinig sympathie van de omgeving kan rekenen, deert haar niet. In haar eigen gedachtespinsels schuilt een logica al is die dan niet verenigbaar met de complexe realiteit. En dan blijkt dat zelfs in haar eigen hermetisch afgesloten universum de zon kan doorbreken. Paviljoen Eikman is een gevoelige en gedreven roman waarin geïllustreerd wordt hoe broos geestelijke stabiliteit wel is.

Elise Van Kleef, Paviljoen Eikman, Contact Amsterdam, 2002, 264 p., € 16,5. ISBN 9025405452