Ziet, de dag komt aan

In de fraai uitgegeven 'Muggenreeks' leggen schrijvers hun verhouding met Haarlem bloot. Schrijver en beeldend kunstenaar Jan Jacobs Mulder (geb. 1940) mag dan wel in Medan (Indonesië) geboren zijn, hij woont en werkt in Haarlem en kan dus als 'Mug' bestempeld worden. Net zoals Kester Freriks (De bruid van Elswout) koos hij met 'Ziet, de dag komt aan' voor een poëtische benadering. 

Het liefdesverhaal dat hij opdist, is schijnbaar eenvoudig. De 17-jarige Hardy laat Indië achter om in Haarlem zijn eindexamen voor te bereiden, terwijl zijn vader achterblijft om zijn have en goed te verdedigen tijdens de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd. De Tweede Wereldoorlog is nog niet lang achter de rug en Nederland lijdt nog aan de naweeën. Het pension waar hij vertoeft, is grauw en de schoollessen zijn weinig boeiend. Tot de leraar Nederlands door ziekte geveld wordt en de lerares Petersen hem vervangt. Dan pas komt er vuur in het leven van de dromerige Hardy. Haar hartstocht voor literatuur werkt aanstekelijk. En Hardy wordt bevangen door het gevoel door haar als modelleerling behandeld te worden. Op slag wordt hij verliefd op de lerares. De romance bloeit al snel open. Haarlem en in het bijzonder de statige lanen en parken waar hij dagelijks door fietst worden mooier dan ooit  en zijn heimwee taant snelt. Tot Hardy op het groot geheim van zijn geliefde stuit, ze zou tijdens de oorlog met de Duitse vijand geheuld hebben. 

Het is het begin van een queeste naar haar dubieuze verleden die eindigt in een ontnuchtering. Maar tijdens zijn zoektocht blijft hij desondanks verliefd op deze mysterieuze vrouw. Hoe haar tedere gebaren herinneringen oproepen aan zijn reeds overleden moeder of aan zijn Baboe. Het zijn spaarzame momenten - waarin de nieuwe werkelijkheid van beminnen en bemind worden - zijn pijnlijke herinneringen aan de oorlog een halt toeroept. En waarin tederheid erotiek voorzichtig de hand reikt. 

"Ziet, de dag komt aan" is een gevoelige en fraaie novelle. Jan Jacobs Mulder slaagde erin om met weinig woorden de grote emoties die je als adolescent doorspartelt, op te roepen. Hoe de wereld vorm krijgt als je de prille balans van je jeugdjaren opmaakt en beseft dat sommige herinneringen nooit meer uit te wissen zijn. En tegelijkertijd het besef dat het echte  leven nog moet beginnen. 

Jan Jacobs Mulder, Ziet, de dag komt aan, Gottmer Haarlem, 2000, 120 p., € 658. ISBN 9025731759