De thuiskomst van Kris Custers

In zijn debuut Achter het licht (Contact, 1998) schetste Willem Beelen (geb. 1967) op een accurate wijze de leef- en gevoelswereld van enkele jongeren. Meer bepaald de relatie van een 13-jarige jongen met zijn arts werd ongecomplexeerd vanuit het oogpunt van de jongen beschreven. De thuiskomst van Kris Custers kan min of meer als een vervolg gelezen worden. De setting is dezelfde gebleven en enkele personages keren terug en krijgen nu de hoofdrol toebedeeld. Hoofd- en vertelfiguur is Veerle, ondertussen 17 geworden. Ze wacht vol spanning en ongeduld voor de gevangenispoort op de vrijlating van haar broer Kris. Ook Veronica, de vriendin van Kris, is aanwezig. En een commerciële televisiezender belooft eveneens present te zijn. Kris was immers een drugsdealer en had een hold-up gepleegd. Sensationeel genoeg. Tot grote teleurstelling van de twee meisjes geeft de televisieploeg echter verstek om ergens anders een maagd van 26 te filmen. Geen beelden van de rebelse Kris dus, die ook de toegang tot het ouderlijke huis ontzegd wordt. Zijn vader kan het drugsverleden en de tomeloze agressie van zijn zoon niet vergeven.

De drie jongeren vinden echter een schuilplaats in een verlaten chalet in een bos. Maar erg idyllisch is het er helemaal niet. Kris wordt verteerd door angst en frustratie en dat leidt algauw tot overmatig drank- en druggebruik. De twee meisjes trachten op dezelfde manier de drukkende realiteit te ontvluchten. Maar eens de roes voorbij zijn verveling en lusteloosheid weer als vanouds present. Veerle tracht de trivialiteit te overstijgen door zo vaak mogelijk te tekenen. Bijna plichtmatig schetst ze portretten van alle mensen die haar omringen. Maar dat belet uiteindelijk toch niet dat ze meegesleurd wordt in een zinloze spiraal van geweld en drugsgebruik die uitmondt in een moord op Mehmet, een Turkse frituuruitbater. Overspoeld door wroeging ziet ze meermaals Maria verschijnen en ook de geest van Mehmet maakt zijn opwachting.

De thuiskomst van Kris Custers is een knappe en spannende novelle, waarin thema's als druggebruik en jeugdbendes inventief verwerkt worden. Willem Beelen schrijft sober, franjeloos proza. Fraai of clichévrij is zijn schrijfstijl niet, maar wel sec en descriptief. Het resulteert in een minutieuze schets van de jongerencultuur in het begin van de 21e eeuw. Zijn studies sociologie en antropologie zullen daar wel niet vreemd aan zijn. En gelukkig is er nergens sprake van een moraliserend vingertje, of het zou naar de ouders moeten zijn: zij zijn het die de noodkreten negeren en nalaten de jongeren een alternatief te tonen voor hun wanhopig gedrag.

Willem Beelen, De thuiskomst van Kris Custers, Contact Amsterdam, 2001, 143 p., € 600. ISBN 9025412599