Toekomstbeelden

Toekomstvoorspellingen zijn fascinerend. Vooral achteraf, als ze hopeloos fout blijken te zijn. “In de toekomst zullen er computers zijn die misschien maar anderhalve ton wegen”, zo luidde een voorspelling in het magazine Popular Mechanics in 1949. Het kan nog beter. “Alles wat kan uitgevonden worden, is uitgevonden”, aldus de verantwoordelijke voor uitdeling van patenten in de Verenigde Staten in 1899. Neen, niet alles is al uitgevonden. Stoepen zijn nog steeds niet van rubber. Op vliegende auto’s wachten we nog altijd. En een vakantie op de maan zit er ook nog niet meteen in.

Microsoft was dan weer van mening dat het boek in 2020 definitief verdwenen zou zijn. Haal de pek en de veren maar boven. In het Nederlandse dagblad De Volkskrant verscheen eerder dit jaar een interessante analyse van 250 oude prognoses onder de titel Werkende dieren, een Chinese Napoleon en iedereen een fotofoon: wat ze voorspelden voor 2020. Voor de samenstelling zochten de redacteurs in hun eigen rijke krantenarchief en op Delpher.nl – wat een geweldige zoekmachine is dat trouwens – naar artikels met voorspellingen gemaakt vóór 2010. En wat blijkt? Van alle prognoses die ze vonden, is tachtig procent niet uitgekomen.

Daarbij horen ook de officiële groeirapporten van overheidsdiensten en wetenschappers. Technologische vooruitgang wordt schromelijk overschat. Over economie, volksgezondheid en milieu is men dan weer te pessimistisch. Het gaat allemaal wat langzamer dan voorspeld. Naturalis, het Nederlands Centrum voor Biodiversiteit, beeldde een halve eeuw geleden de natuur in 2020 uit met een lege vitrine, maar 2050 was een realistischere prognose geweest. Toen de Belgische Vereniging voor Documentatie (ABD-BVD) in 2007 haar zestigste verjaardag vierde, verscheen een uitgebreid themanummer over verleden, heden en toekomst.

Het nummer bevatte een aantal toekomstbeelden over onze sector. Mijn bijdrage was getiteld 2067, het jaar van de Cybrarian. De nieuwe informatiespecialist werd omgedoopt tot ‘cybrarian’ en figureerde als een sluiswachter in cyberspace. De missie was “to seek out valid information and to boldly go where no man has gone before”. Bibliothecarissen en archivarissen zijn tegen dan al lang uitgestorven en bijgezet in het Museum voor Natuurwetenschappen. Deze boude voorspelling zal alvast niet uitkomen, want ons museum verandert nog dit jaar van naam.