Eeuwling

 

De zomer van 1921 moet wel mooi geweest zijn. Op 4 augustus werd het Verbond der Boekbewaarders van het Vlaamsche land boven de doopvont gehouden. Het bibliotheeklandschap veranderde in die honderd jaar met de snelheid van een raket. Steekkaartcatalogi werden vervangen door library clouds, bibliothecarissen werden informatieprofessionals. Ik had het genoegen – of de pech zo je wilt – een deel van de veranderingen ‘live’ mee te maken. De overstap van het manuele Brown-uitleensysteem naar een digitale catalogus was zo’n mijlpaal. In de beginjaren had die omschakeling wel wat voeten in de aarde.

Zo herinner ik mij dat ik niet lang na de introductie van een geautomatiseerd bibliotheeksysteem baliedienst had op een drukke woensdagnamiddag. Alles ging vlekkeloos tot het systeem halverwege de namiddag compleet uitviel. Oké, tijd voor koffie, dacht ik, maar er stond een lange rij ongeduldig wachtende mensen voor de balie. Toen zag ik het licht: uitlenen op de oude manier. De kaarten zaten nog achteraan in de boeken en de lenersmapjes waren nog intact. Als mijn dienst erop zat, moest ik het aantal ontleningen manueel tellen, streepjes zetten en turven. Tijdrovend, dat zeker, maar je werd er wel rustig van, een beetje zoals sudoku’s invullen. Moraal van het verhaal: zorg altijd voor een plan B en wacht met koffie drinken tot de klanten geholpen zijn. Behalve als je in een Franse bibliotheek werkt, doe het dan omgekeerd.

Ook een eeuw geleden hadden bibliothecarissen de nodige besognes. Ik heb wat gegrasduind in het krantenarchief van Delpher en stootte op het jaarverslag van de Nederlandse Koninklijke Bibliotheek uit 1920 waarin geklaagd wordt over het beperkte budget. Geen geld voor meubilair, boekbinden en brandblusapparaten. Zelfs voor de aankoop van een stofzuiger of een nieuwe schrijfmachine was er geen geld. Maar het was niet allemaal kommer en kwel in die epoque. Leeszalen van bibliotheken werden soms eveneens gebruikt als dansgelegenheden. De vloeren waren glad en fijn, en er was ruimte zat om te dansen, joelen en hossen. De VVBAD mag vandaag honderd kaarsjes uitblazen, en dat moet gevierd worden. Een klein dansje in de leeszaal is toegestaan, maar houd het wel stil.

 

Column geschreven in opdracht van VVBAD en oorspronkelijk gepubliceerd in META: Tijdschrift voor Bibliotheek en Archief, 2021(6).