White

Franse schrijvers die hun roman een Engelstalige titel geven zijn eerder zeldzaam. Marie Darrieussecq is echter een buitenbeentje in de Franse literatuur. Sinds haar spraakmakende debuut Zeugzoenen uit 1997, een maatschappelijke satire met Kafkaiaanse allure, bouwt ze aan een eigenzinnig oeuvre waarin de zee, eenzaamheid, verlatingsangst, lichamelijkheid en zelfbewustzijn als rode draad lopen. Haar nieuwste roman titelde ze dus droogweg White. We spreken 2015 en spoedig zal de eerste bemande reis naar Mars plaatsgrijpen. Locatie is Antarctica waar een wetenschappelijk project van start gaat. Edmée Blanco, hoofdfiguur in de roman, is getraumatiseerd door een afschuwelijke moordzaak in de Amerikaanse voorstad waar ze woont. Om te ontsnappen aan haar omgeving wou ze aanvankelijk mee met de Marsexpeditie maar haar kandidatuur werd niet weerhouden. Als alternatief gaat ze als radiomedewerkster voor zes maanden op de basis in de Zuidpool aan de slag. Daar hoopt ze in volstrekt isolement haar evenwicht terug te vinden. Al snel raakt ze gefascineerd door een in zichzelf gekeerde collega. Deze man, bijgenaamd de 'Yogi', is een Aziaat die de IJslandse nationaliteit en een IJslandse naam heeft aangenomen. Als verwarmingsspecialist is hij op de poolbasis een sleutelfiguur, de verwarmingsapparatuur en de overige vitale, technische voorzieningen zijn immers zijn verantwoordelijkheid. Ook hij hoopt met zichzelf in het reine te komen. Ondanks de ontberingen die de expeditieleden moeten doorstaan bloeit er iets moois tussen hen open.

Het proza van Marie Darrieussecq is geen easy reading, de vele close-ups van menselijke ontreddering jagen je vaak de stuipen op het lijf. Maar White is naar Marie Darrieussecq – normen een opvallend optimistisch getinte roman. Dit komt niet enkel door de speelse humor en fantasierijke elementen, zoals het opvoeren van een koor van vrolijke spoken, maar vooral door de positieve moraal die ze hier – en dat is nieuw - predikt. Ondanks de aanvankelijke polaire tristesse, bijtende kou, verveling en buien van claustrofobie en misantropie is het uiteindelijk de liefde tussen twee mensen die zelfs het dikste ijs kan doen smelten. Deze arctische catharsis veroorzaakt een lichtheid die alle angsten bezweert en het verleden definitief het zwijgen oplegt. Makkelijk valt White niet te catalogeren. Het is zowel een psychologische liefdesroman als een goed gedocumenteerde avonturenroman, vol referenties aan de mislukte expeditie naar de Zuidpool van kapitein Robert Scott in 1912, én het is tenslotte een satire op de heroïek van de typische poolroman. “White” kan als tweeluik met “Spookverschijningen” gelezen worden, waarbij het eerste de desintegratie en de tweede de integratie beschrijft. Darrieussecqs grote verbeeldingskracht en subtiele humor maken van de duistere trip naar haar “witte” universum een onvergetelijke gebeurtenis.

Kwoteringen: ****

Uitgever: De Arbeiderspers, Amsterdam/Antwerpen
Verschijningsdatum: 2006
Aantal blz.: 186
ISBN: 90 295 6347 8