Het gelukkige jaar 1940


Het is dinsdagavond en het regent hard, je paraplu is kapot en je hebt een vervelende werkdag achter de rug. Als je in het station aankomt, blijkt je trein afgeschaft te zijn. Als je een boek bij hebt, laat het dan een van Hans Münstermann zijn. Een type schrijver die zelfs op een sombere dag een glimlach op het gezicht van zijn lezers kan toveren. Samen met Jacques Hendrikx schreef Hans Münstermann onder het pseudoniem Jan Tetteroo vijf speelse romans waarvan vooral "Protocol overspel" en "De laatste Nederlandse man" in het oog sprongen.

De ironische spielerei die Tetteroo zo typeerde, is nog volop aanwezig in debuutroman van Münstermann. Het begint al met de titel, die volledig haaks op de inhoud staat. Andreas Klein is gefascineerd door het turbulente en allesbehalve gelukkige verleden van zijn ouders. Tien mei 1940, hun trouwdag, is het scharnierpunt waarrond de roman draait. Wat bezielt een 18-jarig Hollands meisje om met een 35-jarige Duitser in het huwelijk te treden, uitgerekend op de dag dat het Duitse leger Arnhem binnenvalt? Op een familiefeest zestig jaar later rakelt Andreas de historie weer op. Door zijn gedreven vertelkunst raakt de hele familie in de ban van de trouwdag, ook zijn bejaarde moeder, die blij is dat ze haar geheimen eindelijk kan delen. En voor Andreas komt het einde van een odyssee in zicht. Hun rampzalige huwelijksgeschiedenis bleef door hem heen dreunen. Zijn ambitie is duidelijk: er moeten lessen uit de geschiedenis getrokken worden.
 

"Het gelukkige jaar 1940" is een sprankelende roman. De fascinerende maar verwarrende zoektocht naar de voetnoten van het verleden vertaalt zich naar de vorm waarin Münstermann zijn roman giet. In zijn fragmentarische aanpak wordt met de chronologische voortgang nauwelijks rekening gehouden. Het vertelperspectief wijzigt om de haverklap en het verhaal bijt zich meer dan eens in zijn staart. Deze grillige verhaalwendingen resulteren in een caleidoscopische reconstructie. Voor Andreas zijn herinneringen gekleurd en geschiedenisboeken eendimensionaal. Daarom vult hij de open plekken van de familiehistorie in met zijn wijdlopende fantasie. Wat maakt er van iemand een verrader? In het universum van Münstermann vertonen Duitsers en Nederlanders opvallende gelijkenissen, naargelang van het perspectief. De diepgewortelde haatgevoelens van de Nederlanders voor alles wat Duits is, worden treffend ondergraven. Ondanks de thematiek is de toon opvallend licht. De realiteit wordt zo versnipperd en genuanceerd dat er van pathetiek geen sprake is, hoogstens van een milde  weemoed.

Hans Münstermann: Het gelukkige jaar 1940, Paperback, ISBN: 9789046802816, 256 p