Gods wegen zijn duister en zelden aangenaam

Ik had nog niks van Bob den Uyl in mijn boekenkast staan. Vorig weekend kwam daar verandering in. In een stoffig tweedehandsboekenwinkeltje vond ik twee boeken in redelijk goede staat en voor een zacht prijsje: Gods wegen zijn duister en zelden aangenaam (1975) en het wonderlijke Vreemde verschijnselen (1978), een autobiografische collage.

De meeste verhalen van deze Rotterdamse schrijver werden ondertussen door Thomas Rap heruitgegeven, maar ik verkies toch deze originele uitgaven met die typische jaren zeventig lay-out. Ik heb ondertussen nog niet alle verhalen gelezen maar de eerste proeve bevestigt al het goede dat ik over deze Rotterdamse schrijver las. Weinig gedateerd en stilistisch gaaf proza vol spitse formuleringen en doordrongen van zwarte humor.

Jacob (Bob) den Uyl (1930-1992) was niet alleen schrijver van kortverhalen, maar ook een jazztrompettist. Zijn thematiek is die van de dolende reiziger, de einzelgänger die rondtrekt met zijn koersfiets of met de trein en zijn medemensen observeert. Op zoek naar wat is niet geheel duidelijk, maar dat doet er ook niet toe. Herinneringen aan zijn jeugd die komen bovendrijven, aan zijn schooltijd ook, de domheid van vele mensen, Belgïe als te mijden plek: "Als je in België wegloopt waar het je niet bevalt, kan je wel aan het lopen blijven."

Bij lezing van dergelijke droogkomische soms absurdistische fragmenten verwondert het mij dat ik niet eerder iets van deze schrijver las. Zijn ironie en zwartgallige observaties zijn mij op het lijf geschreven. Al wie trouwens Jeroen Brouwers of L.H. Wiener graag leest, moet zeker het vrolijke en neerslachtige proza van den Uyl eens lezen. Misantropisch tot op het bot, maar altijd blijven lachen.

Selectieve bibliografie:

Vogels kijken (1963)
Een zachte fluittoon (1968)
Wat fietst daar? (1970)
Gods wegen zijn duister en zelden aangenaam (1975)
Vreemde verschijnselen (1978)
De bloedende trein (1980)
Hoe en waarom Edgar Allan Poe The Raven schreef (1983)
De vliegende fiets (1986)
Een uitzinnige liefde (1986)
Het reizen vereist sterke zenuwen (2004)
Het menselijk kunnen staat voor niets (2007)
Het graf van Bach (2008)