Het ultieme boek voor ieder zichzelf respecterende zelfmoordbibliotheek is
Mijn zelfmoord van Henri Roorda van Eysinga (1870-1925), geboren in
Brussel maar uitgeweken naar Zwitserland. Hij genoot er vooral bekendheid met de humoristische stukjes die hij voor dag- en weekbladen schreef. Voorts publiceerde hij diverse pedagogische studies. Omwille van de mooie klanken wou Henri Roorda
Mijn zelfmoord aanvankelijk
Het vrolijke pessimisme als titel geven, maar bedacht zich naderhand omdat hij de lezer vooral geen rad voor ogen wou draaien. Want al is de tekst enigszins humoristisch, het is in de eerste plaats toch een afscheidsbrief geworden. Na voltooiing schoot Roorda zichzelf een kogel door het hoofd.
Mijn zelfmoord is niet enkel omwille van dit morbide feit een egodocument van formaat. Het is een zorgvuldig geconstrueerde literaire tekst waarin op lucide wijze en zonder schaamte -hij had toch niets te verliezen- zijn levensfalen uit de doeken wordt gedaan. Hij schuwt daarbij het gebruik van bijbelse termen en uitdrukkingen niet, waarmee hij zijn eigen tanende geloof in het bestaan van een
humane God tracht te relativeren. Zelfspot is Rooda niet vreemd, bij zijn beschrijving van de diverse levensfactoren zoals geld (als symbool van vrijheid), arbeidsethiek en moraal definieert hij zichzelf al een luiaard en onwetende over de Hogere Belangen van de Mensheid.
Het is verbazend te constateren hoe modern dit boek aandoet. Het zou om een hedendaagse opgezette hype kunnen gaan. Zo speelde Roorda een tijdje met de idee om een lezing te geven en in vette letters op de aankondiging te zetten dat de spreker aan het eind ervan zelfmoord ging plegen. Kwestie van een behoorlijke opkomst te garanderen en wat geld te verdienen, of hoe lichtvoetige spot en doodsernst hand in hand gaan . Wat de ware redenen voor zijn zelfmoord waren, blijft uiteindelijk duister. Zijn opgelopen ontgoochelingen op professioneel vlak (als pedagoog) en zijn accute geldproblemen strijden om beurten om de hoofdrol. En in dergelijke korte tekst kunnen niet alle angsten, verlangens, beelden en gedachten uit een leven beschreven worden, hoe kort dit leven ook maar duurde. Maar dat doet er eigenlijk allemaal niet toen, Mijn zelfmoord is een in een onnavolgbare stijl geschreven wraakoefening en afrekening met de maatschappij. Henri Roorda schreef zich met dit uitzonderlijke werk dan toch een beetje de onsterfelijkheid in.
Henri Roorda: Mijn zelfmoord. Vertaling Rokus Hofstede. Nawoord André de Raaij.
Vantilt, Nijmegen; 61 blz.
