Enkele jaren geleden verscheen er met ‘
Vladiwostok’ van P.F. Thomése een vlijmscherpe
satire op het politieke bestel en het falende harmoniemodel in Nederland. ‘De kalief van
Amsterdam’, de tweede roman van de Nederlandse schrijver en journalist
Binnert de Beaufort (1970), is van dezelfde thematiek bezwangerd. De Beaufort trekt net als Thomése alle stijlregisters open om zijn aanval op de lagen en listen van politici en mediafiguren in te zetten. De roman opent met een heerlijk surrealistisch aandoende scène waarin zowaar een sprekend konijn opduikt. Vervolgens scheurt de aarde open en verschijnt er een moskee. Het blijkt slechts een visioen te zijn van Wendy Arends, Kamerlid bij de Nederlandse Liberalen. Maar de toon is gezet. Uit angst voor de islamitisering van de samenleving richt deze veelbelovende politicus een nieuwe radicale volkspartij op. Voor de partijfinanciering doet ze een beroep op een excentrieke miljonair.
De andere protagonist komt uit een heel ander milieu. John Velo is veertig en uiterst succesvol als co-presentator van Velo & Van Wijk, een laatavond praatprogramma op televisie. Hij houdt zich voor de rest onledig met drinken en het versieren van vrouwen. Na een van escapades uit wordt hij op straat overvallen door een groepje jonge Marokkanen. Het gewelddadige voorval blijft hem achtervolgen en hij belandt in een identiteitscrisis. Als Omar, de broer van een van de daders, hem herkent van televisie zoekt hij hem op om zijn portefeuille terug te brengen. De confrontatie met een Marokkaanse probleemjongen opent de ogen van deze blasé presentator. Hij realiseert zich hoe leeg en apathisch hij door het leven stapt en besluit zich het lot van de kansarme allochtonen aan te trekken. Parallel aan deze belevenissen van de cynische tv-presentator wordt het verhaal van de wereldvreemde en devote politica Wendy Arends verteld. Haar credo’s refereren aan
Geert Wilders en diens uitspraken als ‘het kalifaat van de multicul’. De islam is in haar ogen een gevaarlijke ‘
bloedbuilenpestepidemie’. Haar steeds opruiendere en provocerende taal leidt uiteindelijk tot een oncontroleerbare explosie van geweld.
De kalief van Amsterdam is een wervelend geschreven en uiterst lichtvoetige politieke satire. Voor diepgravende analyses of minutieuze karakterschetsen ben je bij Binnert de Beaufort aan het verkeerde adres. Zijn boek biedt wel een pregnant beeld van een dolgedraaide, bijna apocalyptische samenleving. Het staat bol van de knipoogjes naar bestaande politici en tv-programma’s zoals Pauw enWitteman. Politiek, religie en media blijken één pot nat te zijn. De heren en dames politici teren wat graag op goedkope slogans en de mediafiguren zijn als gieren die azen op alles wat naar sensatie en confrontatie neigt. Als zwarte komedie is deze roman meer dan geslaagd, al verliest de Beaufort soms de pedalen en krijgen sommige passages een overdreven karikaturaal cachet. Een vreedzame multiculturele samenleving lijkt in het gitzwarte universum van de Beaufort niet meer dan een verre herinnering.
Recensie geschreven in opdracht van Vlabin-VBC en oorspronkelijk gepubliceerd in De leeswolf 2011 nr. 4
Binnert de Beaufort: De kalief van Amsterdam
Prometheus, 2011
€18,95