Hoe laat eigenlijk

Na haar impressionante romandebuut 'Veel geluk' (2007) was het uitkijken naar nieuw werk van Jannah Loontjens, een Nederlandse schrijfster met Scandinavische roots. Met haar tweede roman 'Hoe laat eigenlijk' lost ze de hoge verwachtingen in. "Als leven vergeleken kan worden met het beklimmen van een berg, dan zijn we zojuist op de top van die berg aangekomen. Het klimmen is voorbij. Al zouden we hoger willen, het kan niet. Dat deel hebben we achter de rug. Nu kunnen we alleen nog omlaag. De afgrond in." Zo vat Aaf Wolfs, protagoniste in 'Hoe laat eigenlijk', haar situatie somber samen. Er blijkt echter veel meer aan de hand dan een acute opstoot van midlife angst.

Opgesloten door haar vriend in een hotelkamer in Dakar maakt ze de balans van haar leven op en dat oogt niet bijzonder fraai. Na vijftien jaar zit de klad in haar relatie met haar vriend Ralph Breekveld. Hij is een 41-jarige filmregisseur die al over zijn creatieve piek heen lijkt te zijn en aan burn-out verschijnselen lijdt. Zijn depressieve buien beginnen haar steeds meer te ergeren. Ook zijn vreemdgaan is ze meer dan beu. Ze had gehoopt dat de trip naar Senegal - waar ze voor een tijdschrift een kunstbiënnale in Senegal bijwoont - voor zuurstof ging zorgen. Maar het tegendeel is waar en ze belandt in een claustrofobisch huis-clos. In de verzengende hitte van Dakar loopt ze niet alleen een voedselvergiftiging op maar raakt ze ook nog eens betrokken in een zwendel met identiteitskaarten. Het leidt tot een koortsachtige en dramatische ontknoping waarin beide protagonisten gevangen raken in een web van leugens en overspel.

Gaandeweg ontbolstert Hoe laat eigenlijk zich van een heftig liefdesverhaal tot een generatieroman met weerhaakjes. In een geraffineerde en meanderende vertelstructuur beschrijft Jannah Loontjens de wanhoop, verwarring en onmacht van midden dertigers en begin veertigers. Wars van de sociale media en nieuwe communicatietechnologie gaat het communiceren hen maar moeizaam af. De personages gaan gebukt onder hun isolement en hun desillusies. Ze beseffen dat hun tijd wegtikt maar durven of willen het roer niet omgooien. Hun existentiële vertwijfeling krabt het laatste laagje vernis van hun leven weg. Wat overblijft zijn routineuze handelingen en ultieme verveling en de ontrouw die daaruit volgt. Dialogen 'in real life' verzanden in misverstanden en goede intenties worden als jaloersheid of bezitsdrang afgeschilderd.

Hoe laat eigenlijk is een fascinerende roman vol filosofische mijmeringen en mots d'esprit.  In een sobere maar trefzekere stijl zet Jannah Loontjens de neergang van een liefdesrelatie neer. De opflakkerende bevliegingen van passie en ontrouw zijn niet meer dan noodlottige toevalligheden. Net als in haar debuutroman is het diepe verlangen naar zingeving en waarheid de rode draad in het verhaal. Aaf Wolfs is het archetype van de moderne intelligente vrouw, weifelend, empathisch, maar ook worstelend met haar eigen vrijheidsdrang. Haar zelfrelativering maakt haar apathisch en besluiteloos. Net als haar partner heeft ze moeite met de keuzes en het verlies aan intensiteit die onherroepelijk bij het ouder worden horen. Inktzwart is het universum van Jannah Loontjens maar aan het eind van de horizon gloort er niettemin licht. Het blijkt nooit te laat te zijn om alsnog het roer om te gooien.

Jannah Loontjens : Hoe laat eigenlijk  

Prometheus, 2011 

Paperback 300 pagina's