De Platenkoffer van Jan Klerk

Aflevering 5 van De platenkoffer. Deze week geef ik graag het woord aan Jan Klerk. Jan is Servicemanager Jeugd & Onderwijs van Stichting Bibliotheek.nl en lid van de redactie van Digitale Bibliotheek. In 2006 werd hij uitgeroepen tot ‘Information Professional of the Year'. Zijn persoonlijke blog is al 'on air' sinds juli 2006 en is een van de vaste waarden in de Nederlandstalige biblioblogsofeer. Ze bevat genuanceerde en kritische bijdrages over bibliotheken, participatie, sociale netwerken, nieuwe media en overleven in de kennissamenleving. Naast bibliotheken is ook muziek een van zijn grote passies. Fantastische (prog)rock, pure pop, deathmetal, klassiek, je vindt het allemaal terug in de platenkoffer van  Jan Klerk.

 “Zolang ik mij herinner ben ik mij bewust van muziek. De kinderliedjes van vroeger, de Adamo-lp's van m'n zus, de klassieke platen van m'n vader etc. ik tors het allemaal met me mee waardoor ik feitelijk een wandelende iPod Classic ben en er de hele dag deuntjes van velerlei soort door m'n hoofd dansen. Daaronder de meest vreselijke liedjes die net als de kauwgom onder je schoen jarenlang aan je hersencellen blijven plakken. 

Met de puberjaren begon het verzamelen van lp's, cd's en het vastleggen van steeds meer muziek op tape, cassettebandjes, minidisc. Een jaar of vijf geleden begon het verplaatsen van songs naar de iPod. En nu verzamel ik vooral afspeellijsten op Spotify. Verzamelingen worden steeds vluchtiger. Eén flinke zonneuitbarsting is straks genoeg om m'n digitale verzamelingen weg te vagen. Gelukkig heb ik dan m'n lp's en draaitafel nog. Iedere leeftijdsfase brengt z'n eigen muzieksmaak met zich mee maar er zijn ook constanten, muziek die je altijd opnieuw opzet. 

Ik heb twee top-tiens gemaakt, een met popmuziek en een klassieke. Die gaan niet samen in één lijst. De poplijst is chronologisch. De klassieke op alfabet. Alle tien even goed per lijst”

De Platenkoffer van Jan Klerk

Popmuziek

1974: Gentle Giant. The Power and the Glory.
Hoogst orginele complexe progrock voor een selecte groep liefhebbers. Muziek waar ik me mee kon profileren.

1976: Genesis. A Trick of the Tail.
Bijzonder knap gecomponeerde sprookjesmuziek. Na 1978 raakte de fut er helaas uit bij de heren. De oude Genesis heeft me door een paar moeilijke puberjaren heen geholpen.  

1976: Van der Graaf Generator.
A World Record. 'An aquired taste' zoals Engelsen dat zouden noemen. Complexe, bizarre en soms ook wel irritante muziek van één van de origineelste bands aller tijden. Met VDGG op je jasje was je Dé Nerd

1977: Pink Floyd: Animals.
Een sombere plaat met de allermooiste hartverscheurende gitaarlicks van de allerbeste gitarist Dave Gilmour. M'n biologieleraar regelde destijds kaartjes voor het Animals-concert in Ahoy dat garant stond voor een aantal uurtjes kippenvel dat bleef staan.

1988: R.E.M. Green.
Na 1980 verliet ik de popmuziek omdat ik het goed zat was van alle slappe namaak en luisterde jarenlang alleen nog maar klassiek. Met R.E.M. keerde m'n interesse in popmuziek weer terug. Green en Document zijn m'n favorieten.

1995: Björk. Post.
Nog zo'n volstrekt originele artiest. Ook Post is complex, bizar maar ook wel weer heel erg pakkend en beeldschoon gecomponeerd.

1996: Beck. Odelay.
Ongelooflijk grappige plaat dit, een opvrolijker van jewelste. Met 'Where it's At (two turntables and a microphone)' is je dag direct weer goed.

2005: Opeth. Ghost Reveries.
Opeth is m'n favoriet van de laatste jaren. Complex, contrastrijk en heel erg goed gemaakt. Waar het grunten bij de meeste deathmetal bands op de lachspieren werkt, klinken de 'grunts' van Opethleider Mikael Åkerfeldt volstrekt op z'n plaats, melodieus zelfs.

2007: Queens of the Stone Age. Era vulgaris.
De Queens op hun best. De muziek klinkt net zo strak stampend als de motor van een olietanker.

Klassiek

1. Beethoven. Diabellivariaties.
Beethoven torent wat mij betreft overal bovenuit. Zo innovatief, zo knap gecomponeerd. Ik houd erg van een liveopname van Sviatoslav Richter uit 1977 waar de piano door al het gebeuk op de toetsen langzaam ontstemt raakt.

2. Beethoven. 9e Symfonie.
Nog eentje van de meester. Ongehoord innovatief eigenlijk voor die tijd en onbegrijpelijk dat een volstrekt dove man zoiets moois kan componeren. M'n favoriete opname van Bernard Haitink met het London Philharmonic uit 1976 is nooit op cd verschenen. Dus heb ik 'm zelf maar gedigitaliseerd.

3.Brahms. Symfonie nr.1.
De intro met de daverende paukenslagen was voor mij de ideale overstapmuziek naar klassieke muziek. Voor Brahms mag je me wakker maken.

4. Bruckner. Symfonie nr.9.
Over innovatie in muziek gesproken. Deze muziek doorbrak destijds in 1894 alle grenzen. Bruckner slaagde er niet meer in om het stuk af te maken waardoor we het met 'slechts' drie delen moeten doen. Nog altijd ruim 60 minuten muziek.

5. Honneger. Symfonie nr.3 'Dies Irae'.
Deze muziek beslaat het hele spectrum tussen zacht mysterieus ruisend en stampend orkestraal geweld. Ik ken maar één goede uitvoering, die van Herbert von Karajan.

6. Mozart. Don Giovanni.
Wat mij betreft z'n mooiste opera. Moet je gezien hebben.

7. Nielsen. Symfonie nr.5.
Hoogst originele Deen maakte destijds muziek die eigenlijk nergens anders op leek. De vijfde met een hoofdrol voor de snaartrommel is m'n favoriet.

8. Sibelius. Vioolconcert.
Ik kies voor de opname uit 1970 met Kyung Wha Chung. Ooit als hopeloos verliefde 18 jarige naar een liveconcert van deze beeldschone Koreaanse geweest. Zij was toen 30 dus.

9. Wagner. Der Ring des Nibelungen.
Een 16 uur durende cyclus van 4 opera's. Mooi in elkaar gezet verhaal over de corruptie van de macht verpakt in een Germaans sprookjesverhaal vol symboliek. De muziek is huiveringwekkend mooi.

10. Webern. Fünf Sätze Op.5.
Eén van de 'Sätze' vormde de intro van het televisieprogramma 'De Schrijvers', een fantastisch VPRO discussieprogramma over boeken uit de jaren 80 geleid door Harry Mulisch. Toen ik er achterkwam dat het stukje muziek van Webern was ben ik gevallen voor het complete maar zeer beknopte oeuvre voor strijkkwartet. Na Webern verliet de klassieke muziek de 'tonaliteit' en ontstond wat wij nu modern klassiek noemen, pieptuut-muziek in de woorden van mijn vader. Ik kies voor de uitvoering van het Quartetto Italiano, alleen al vanwege de fraaie hoes.