Een jongen uit 't Foort


De in 2004 overleden Frans Buyens was vooral bekend als cineast. Naast zijn films liet hij ook een autobiografie na. In "Een jongen uit 't Foort" schreef hij over zijn jeugdjaren. Het is een boeiende evocatie van het interbellum in Temse. Uitgangspunt zijn de foto's die zijn moeder hem vlak voor haar dood gaf, foto's die trouwens in het boek werden opgenomen. Het zijn obligaat geposeerde studiofoto's van de gezinsleden: vader Buyens, een trots kijkende mandenmaker, en moeder Buyens, een kranige vrouw. Maar ook foto's van enkele van Temses markantste figuren: priester Edward Poppe, politicus De Maere en Frans Boel, baas van de Boelwerf.

Opgroeiend in de besloten arbeiderswijk 't Foort bekeek Frans Buyens, nog een broekventje, de wereld met verwondering toe. De tijdgeest was aan het veranderen en de onrust omwille van de economische crisis steeg zienderogen. Met een ongeremde nieuwsgierigheid trachtte het jongetje de "grote dingen" te begrijpen. Van de verhitte debatten over Degrelle tot de Spaanse burgeroorlog en de situatie in Belgisch Kongo. Maar ook de kleine, triviale dingen des levens, zoals het geroddel en het gedweep met lokale sporthelden. Zijn vader was een socialistisch militant en nam hem vaak mee naar het Volkshuis. Daar kon hij zijn hartje ophalen in de bibliotheek, talloos waren de boeken die hij er ontleende. Tijd om te spelen aan de kaai was er gelukkig ook nog.

De vorm waarin Buyens zijn herinneringen en verhalen goot, is simpel maar efficiënt. Voor zijn tussentitels haalde hij de mosterd bij Schets van de mandennijverheid, het boek van Abdon Vercauteren, de laatste mandenmaker van Temse. Maar uit de schijnbaar willekeurige opeenvolging van anekdotes ('vlechtingen' genoemd) duikt na verloop een patroon op. Allereerst wordt de opkomst van het socialisme verhaald, daarnaast zijn er de tedere maar soms ook wreedaardige familietafereeltjes en tenslotte is het een ontroerend pleidooi voor zelfontplooiing. Als autodidact werkte Frans Buyens zich met veel wilskracht en een grote dosis leergierigheid op tot een internationaal gelauwerde cineast. Een jongen uit 't Foort bewijst dat hij ook als schrijver origineel en gevat uit de hoek kon komen.
Frans Buyens, Een jongen uit 't Foort, EPO Berchem, 2000, 247 p., ill. € 898. ISBN 9064452008
Enhanced by Zemanta