Ruim water

Een columnist moet volgens Willem Brakman, een van de grootmeesters uit het genre, drie punten goed in het oog houden: de ervaring, het waarnemen en de humor. De kunst is om ‘gezamenlijk op te rukken en dan toe te slaan’, zoals hij het noemde. A.L. Snijders past dit procédé in zijn columns vaak feilloos toe. De bundel Ruim water illustreert dit met verve. Het bevat brieven en columns uit het jaar 1987 en 1988, de jaren waarin Snijders een wekelijkse rubriek had in Het Parool. 

In "Ruim Water" vind je mild relativerende, kurkdroge variaties op alledaagse thema’s. Het kan als aanvulling en vervolg op Voordeel schutter gezien worden, waarin Snijders' Parool-columns uit 1986 werden gebundeld. De honkvaste en ietwat wereldvreemde auteur is nog steeds niet geacclimatiseerd aan de twintigste eeuw en heeft een broertje dood aan al die elektronische toestellen die het leven van stadsmensen zo hectisch maakt. Het aardige is dat deze bundel naast de columns ook de correspondentie bevat die de schrijver met zijn redacteur, Paul Arnoldussen, voerde. Ook een aantal van de brieven aan vrienden en familie die iets te maken hebben met de columns werden opgenomen. Ze geven duiding en verhelderen de gedachtekronkels van de eigenzinnige observator. 

Net zoals in zijn zkv’s (zeer korte verhalen) gaat Snijders in zijn columns met een vergrootglas de realiteit tegemoet. Zijn eigen leven noemt hij ‘saai en oninteressant’, maar het biedt hem wel de gelegenheid om in zijn gekende half erudiete, half ironische wijze naar zingeving te zoeken. De terugkerende thema’s in zijn columns zijn vaak verbonden met zijn geïsoleerde en landelijke leven in de Achterhoek. Het zijn miniatuurtjes waarin het verglijden van de seizoenen een grote rol speelt. De eerste gure winterdagen, of de onrust die de komst van een jager verwekt, de verraderlijke noordenwind, de fazanten, de blaffende honden op het erf. Herinneringen ook aan zijn middelbare schooltijd of zijn leven als werkloze leraar toen hij er zich doorheen wist te slaan door veel te lachen en vaak zijn schouders op te halen. 

Columns zijn per definitie actualiteitsgebonden maar Snijders stoort zich daar gelukkig niet aan. Het zijn vaak dromerige en meer filosofische getinte stukken over het leven in de breedte. Het zijn zonder twijfel de door de actualiteit geïnspireerde colums die sneller door de tand des tijd vermalen zullen worden. Al is het opvallend hoe makkelijk Snijders het geweer van schouder kan veranderen: zijn kortbenige proza schakelt dan moeiteloos een tandje hoger en de zachtmoedige en ingetogen toon moet dan wijken voor de woede van de militante anarcholiberaal. Voor de kerk toont hij geen genade. Ook politici die niet verder kijken dan hun neus lang is, krijgen van de schrijver een dreun. Al wie verlangt naar een Walden-zone, maar te weinig durf heeft om de stap te maken, kan zijn hart ophalen aan het proza van Snijders. Maar wellicht is dat een typisch halfslachtige verzuchting van een stadsmens die de schrijver uit de Achterhoek met plezier zou persifleren. 

A.L. Snijders, Ruim water, Rap Amsterdam, 2012, 287 p., € 19,9. ISBN 9789400402713. Distributie: WPG Uitgevers