De klok van het lange nu

De traagste computer ter wereld? Vroeger stond die vast en zeker in onze leeszaal. Als je het toestel bij het binnenkomen aanzette, kon je er tegen de middag mee beginnen werken. Het was het tijdperk van Netscape, Wordperfect en allerhande diskettes als opslagmedia. Nadien werden floppydisks enkel nog als onderleggers gebruikt: recyclage avant la lettre. Ondertussen zijn we 2016 en zijn het de klassieke computers die plaats moeten ruimen voor snellere apparaten.

De klok stopt nooit. Sneller, steeds sneller lijkt het te gaan. Maar is snelheid altijd wel beter? Toestellen zijn na installatie al bijna weer verouderd. Om de strijd tegen deze allesverterende vluchtigheid aan te gaan,richtte de Amerikaanse computerwetenschapper en uitvinder William Daniel Hillis in 1996 de Long Now Foundation op. Hillis wil met zijn stichting een tegengewicht vormen voor het heersende kortetermijndenken dat focust op snelheid en winst. Via allerlei bibliotheek gerelateerde projecten zoals Rosetta, een digitaal archief van menselijke talen, wil hij duurzaamheid en langetermijnvisie propageren.

Een groots project waar de Long Now Foundation mee uitpakt, is de creatie van ‘The Clock of the Long Now’ onder de bergrug Sierra Diablo in Texas. Daar zal de klok beschermd zijn tegen oorlog, plundering of meteorietinslagen. Het is een 60 meter hoge mechanische klok die tienduizend jaar lang moet tikken. Het hele mechanisme is zo ontworpen dat het gemakkelijk door toekomstige generaties onderhouden of gerepareerd kan worden, wars van enige heersende technologische kennis. Ze wordt aangedreven door de temperatuurwisselingen van de seizoenen en slaat eens per eeuw. Op het naar buiten komen van de koekoek moet je wat langer wachten: die komt eens in het millennium naar buiten.

Het lijkt pure Amerikaanse blufpoker, deze megalomane Stone Henge symboliek in Texas, maar ik houd er wel van. Is het overigens niet ironisch dat het net de pionier van supersnelle computers is die een machine bouwt die geregeerd wordt door de esthetiek van de traagheid. Een klok die tienduizend jaar meegaat, het iseens wat anders dan mijn polshorloge dat al na zes maanden er de brui aan gaf. Had ik maar een degelijk analoog horloge moeten kopen. Maar dan had ik nu geen goed excuus als ik ergens te laat kom. Tijd is relatief.