De tar van mijn vader

Na haar geslaagde debuutroman De nacht der kalligrafen was het uitkijken naar de Nederlandse vertaling van de tweede roman van Yasmine Ghata, een in Frankrijk geboren kunsthistoricus gespecialiseerd in de islamitische kunst. Fans van het eerste uur kunnen zich alvast in de handen wrijven. In De tar van mijn vader behoudt de Franse schrijfster dezelfde zwierige, poëtische verhaalstijl.


Het verhaal gaat dit keer over twee zonen. Wanneer Witbaard overlijdt erft zijn oudste zoon Hossein zijn tar. Het is de traditie dat dit Indo-Perzische snaarinstrument in de familie blijft. Het lukt Hossein echter niet om het instrument correct te bespelen. Het is alsof het instrument zich niet wil laten bespelen. Samen met zijn jongere broer trekt hij naar de nabijgelegen stad Arbadil om er bij de beste instrumentenbouwer uit de regio nieuwe snaren aan te schaffen. De twee broers treffen er een stad in rouw en de plaatselijke bevolking ontvangt hen uiterst vijandig. De moord die gepleegd werd op de populaire tarspeler Mohlsen is nog niet verwerkt. De muziek van Mohlsen deed de bomen bloeien en de zieken genezen. Parvis, de zoon van de betreurde Mohlsen, laat de twee broers gevangen nemen. Nur moet dwangarbeid uitvoeren en Hossein zit in een verduisterde cel opgesloten. Parvis blijkt een gelijkaardig probleem als Hossein.te worstelen, ook hij krijgt geen mooie, heldere klanken uit het van zijn vader overgeërfde muziekinstrument. Als Hossein blind wordt, interpreteren de dorpelingen dit als een goddelijk teken en onder het uitspreken van gewijde formules bevrijden ze hem. En dan blijkt Hossein wel prachtige klanken te kunnen toveren uit de tar van Mohlen. Wat ligt er aan de basis van deze mysterieuze omwisseling? Magische krachten? Of is er een meer aardsere verklaring te vinden? Witbaard was jaloers op de gevierde muzikant. Wat de twee broers ook niet weten is dat hun moeder beide mannen heeft gekend.

Yasmine Ghata brengt deze bevreemdende familiekroniek vanuit verschillende vertelperspectief. Respectievelijk Nur, Parvis, Hossein en Forough, de weduwe van Witbaard voeren het woord. Hun monologen zijn doorspekt van metaforen en bekentenissen, vaak larger than life, buiten proportie, en ver weg van de westerse nuchterheid. Maar ook al leest De tar van mijn vader als een exotisch sprookje, toch roept dit tijdloos aandoende Iraanse verhaal ook voor ons rationele westerlingen herkenningspunten op. Rode draad zijn familietradities en de erfenissen van het verleden en wat we er mee moeten aanvangen. De karaktertekening en de plot zijn in deze ode aan de tarmuziek duidelijk ondergeschikt aan de lyrische omschrijvingen, die ook in de prima Nederlandse vertaling hun glans behouden.

Recensie geschreven in opdracht van Vlabin-VBC en gepubliceerd in Leeswolf 2009, nr. 7, oktober

Y. Ghata : De tar van mijn vader 140 pagina's | Arbeiderspers | april 2009 Vert. Irene Beckers ISBN10: 9029567538 ISBN13: 9789029567534